ZaFAScynowana spotkaniem poprzednia strona

Katarzyna Owczarek

Do Murzasichla, malowniczej miejscowości położonej u stóp Tatr, która już samą swoją nazwą przyciąga turystów z wielu zakątków Polski i zagranicy, warto jechać. Jeżeli jeszcze do tego dodać pensjonat z miłą obsługą, dobrym jedzeniem, basenem, widokiem na Tatry i atrakcyjną góralską zabawą na kolację, to chyba wystarczy, by wybrać się tam w podróż choć na trzy dni. Jednak ja wybrałam się tam z zupełnie innych powodów. Na internetowej stronie www.parpa.pl przeczytałam ogłoszenie o konferencji z zakresu Pomocy Psychologicznej Dzieciom z Rodzin z problemem Alkoholowym, na którą zaproszono pracowników świetlic socjoterapeutycznych. PARPA organizuje bardzo dobrze przygotowane konferencje tematyczne, które wielokrotnie zachwycały mnie swoim profesjonalizmem. Konferencja w Murzasichlu dodała do moich doświadczeń jeszcze jeden istotny element. Mianowicie w spotkaniu z prowadzącymi wykłady i warsztaty wyczuwało się autentyczne zainteresowanie przybyłą osobą. Dla każdego uczestnika był czas na indywidualną rozmowę, by rozwinąć temat poruszany podczas zajęć.

"Jak pomagać dziecku z FAS?" - taki tytuł nosiła IX Konferencja, która odbyła się 8-10 listopada 2006 r. Po powrocie z niej rozmawiałam z wieloma osobami z różnych środowisk, żeby zorientować się, co wiedzą na temat FAS. Niestety, okazało się, że wiedza o tym temacie jest bardzo mała. Na dziesięć pytanych przeze mnie osób nikt nie odpowiedział mi nawet, że słyszał ten termin. Zatem troszkę przybliżę czytelnikom Eleuterii temat Alkoholowego Zespołu Płodowego (FAS).
FAS (ang. Fetal Alcohol Syndrome) to poważne uszkodzenie dziecka w łonie matki wywołane spożywaniem alkoholu przez kobietę. Alkohol bowiem jest jednym z czynników mogących zaburzyć prawidłowy rozwój dziecka, a zwłaszcza jego mózgu. Cząsteczki etanolu zawartego w alkoholu przenikają przez łożysko, co w efekcie powoduje stężenie alkoholu we krwi dziecka podobne jak we krwi matki już po pół godziny od spożycia przez nią alkoholu. Chociaż alkohol może mieć negatywny wpływ na wszystkie komórki i narządy, to mózg jest szczególnie wrażliwy na działanie alkoholu i już w czasie ciąży może zostać uszkodzony. Alkohol powoduje więcej szkód w rozwijającym się płodzie niż inne substancje łącznie z marihuaną, heroiną i kokainą (Institute of Medicine, 1996).

Zmiany, jakie może spowodować alkohol w organizmie rozwijającego się dziecka, to: zaniżona waga urodzeniowa, zmniejszenie odporności dziecka na choroby, zaburzenia ogólnego rozwoju dziecka oraz wiele innych trudnych do rozpoznania uszkodzeń, np. uszkodzenia mózgu powodujące problemy z pamięcią, trudności w uczeniu się, problemy z koordynacją ruchów, zaburzenia emocjonalne. Przy tego typu objawach można mówić o występowaniu alkoholowego efektu płodowego (FAE, z ang. Fetal Alcohol Effects). Natomiast pełnoobjawowy FAS przejawia się w postaci: opóźnienia wzrostu (zarówno przed, jak i po urodzeniu), trwałych uszkodzeń mózgu, zaburzeń neurologicznych, upośledzenia umysłowego, dysfunkcjonalnych zachowań; charakterystyczne są też rysy twarzy (krótkie szpary powiekowe, cienka górna warga, wydłużona i spłaszczona środkowa część twarzy ze spłyconą rynienką nosową, krótki nos). Dodatkowe kryteria to zaburzenia snu, deficyty uwagi, zmniejszona niewrażliwość na hałas i stymulację, zwiększona aktywność, nadmierna reaktywność na stres, problemy w uczeniu się.

Istotną informacją dla wszystkich kobiet planujących urodzenie dziecka jest to, że zespołowi FAS i innym uszkodzeniom alkoholowym można zapobiec w 100%! Wystarczy tylko nie pić alkoholu najlepiej na trzy miesiące przed poczęciem, w trakcie całej ciąży oraz podczas karmienia dziecka piersią. Okazuje się jednak, że ten konieczny wymóg nie jest tak prosty do zreali-zowania przez wiele kobiet. Po pierwsze dlatego, że wie-dza na temat uszkodzeń organizmu dziecka spowodowanych piciem alkoholu przez matki jest znikoma, po drugie wśród leka-rzy jest również niedostateczna wiedza o tym problemie (nierzad-ko zdarzają się przypadki proponowania pacjentkom w ciąży lampki czerwonego wina!). Wielu ludzi nie wie, że nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, którą można spożywać w czasie ciąży bez ujemnego wpływu na dziecko. Wielu też nie wie, że FAS jest główną przyczyną chorób umysłowych, a także przyczyną poważnych problemów społecznych i zaburzeń zachowania.

Kiedy po wszystkich wykładach i warsztatach wracałam na Kopią Górkę, myślałam z radością o darze Krucjaty. Tyle kobiet podejmuje stale abstynencję w intencji swoich dzieci, swoich rodzin. Dobrze, że dzięki Krucjacie mogą być w 100% pewne, że ich dzieci nie dotknie zespół FAS.

Eleuteria nr 70, 2/2007

początek strony